Wat is psychosomatische fysiotherapie?

Psychosomatische fysiotherapie is een gespecialiseerde vorm van fysiotherapie die zich richt op lichamelijke klachten die mede veroorzaakt of in stand gehouden worden door psychische of emotionele factoren. Denk aan chronische pijn, vermoeidheid, hyperventilatie, burn-out of spanningsklachten. Deze therapie combineert fysiotherapeutische technieken met inzichtgevende begeleidin. Ook is het gericht op het herstellen van de balans tussen lichaam en geest.

Wat doet een psychosomatisch fysiotherapeut?

Een psychosomatisch fysiotherapeut is een fysiotherapeut met een erkende post-hbo of masteropleiding in psychosomatiek. Deze behandelaar is gespecialiseerd in het begeleiden van patiënten met lichamelijke klachten waarbij psychische overbelasting of spanningsproblematiek een rol speelt. Bij psychosomatische fysiotherapie wordt in de behandeling zowel aandacht besteed aan het fysieke functioneren als aan mentale en emotionele aspecten.

De therapie begint altijd met een uitgebreide intake, waarbij wordt onderzocht hoe de klachten zich ontwikkelen en in stand blijven. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar het lichaam, maar ook naar het dagelijks functioneren, copingstrategieën, slaap, energiehuishouding en de interactie tussen denken, voelen en doen. Op basis van deze analyse wordt een behandelplan opgesteld dat gericht is op herstel. Dit in de richting van het balans, vergroting van lichaamsbewustzijn, en het ontwikkelen van beter zelfmanagement. De behandeling zelf kan bestaan uit ontspanningsoefeningen, ademhalingsregulatie, lichaamsgerichte oefeningen, cognitieve bewustwording, en het herstellen van de belastbaarheid. Wat de therapie onderscheidt van reguliere fysiotherapie is dat het tempo, de benadering en de doelstelling afgestemd zijn op het verlagen van spanning en het doorbreken van vicieuze klachtenpatronen.

Voor wie is psychosomatische fysiotherapie geschikt?

Psychosomatische fysiotherapie is bedoeld voor mensen die kampen met langdurige lichamelijke klachten. Waarbij stress, overbelasting, trauma of emotionele problematiek een rol speelt. Veel voorkomende indicaties zijn chronische vermoeidheid, pijnklachten zonder duidelijke oorzaak. Ook functionele klachten zoals prikkelbare darm of duizeligheid, en spanningsgerelateerde aandoeningen zoals burn-out of paniekklachten.

Patiënten die vastlopen in hun herstel of waarbij medische trajecten geen blijvende verbetering geven, kunnen vaak wel baat hebben bij deze benadering. Ook mensen die moeite hebben met grenzen aangeven, perfectionisme, hooggevoeligheid of voortdurend ‘aan’ staan. Deze mensen herkennen zich vaak in het profiel van mensen die gebaat zijn bij psychosomatische fysiotherapie.

De kracht van de behandeling zit in de persoonlijke benadering: de therapeut werkt samen met de patiënt aan herstel, op een manier die ruimte biedt voor zowel lichamelijk als mentaal herstel. Daarbij wordt expliciet niet gepsychologiseerd, maar wel erkend dat lichaam en geest niet los van elkaar functioneren.

Psychosomatische therapie en vergoeding

Een veelgestelde vraag is of psychosomatische therapie vergoeding krijgt vanuit de zorgverzekering. In de meeste gevallen is dat het geval, omdat psychosomatische fysiotherapie valt onder de reguliere fysiotherapie. Dit betekent dat de behandeling vergoed wordt vanuit de aanvullende verzekering, zolang men voldoende dekking heeft. Het is dus niet noodzakelijk om aanvullend verzekerd te zijn voor psychosociale zorg of psychotherapie om deze vorm van therapie te kunnen volgen.

Het aantal behandelingen dat vergoed wordt, hangt af van het pakket dat de patiënt heeft afgesloten. Omdat het hier om fysiotherapie gaat, is er geen verwijsbrief nodig van een huisarts of specialist. Wel is het belangrijk dat de behandeling wordt uitgevoerd door een geregistreerde psychosomatisch fysiotherapeut. Bij Fit & Fysio zijn alle therapeuten die deze zorg leveren hiervoor gecertificeerd.

Wanneer iemand niet aanvullend verzekerd is, kunnen de kosten per behandeling zelf betaald worden. De tarieven liggen doorgaans gelijk aan die van reguliere fysiotherapie. In de meeste gevallen is er sprake van een behandeltraject dat over meerdere weken of maanden loopt, afhankelijk van de ernst en complexiteit van de klachten.

De meerwaarde van psychosomatische fysiotherapie

Wat psychosomatische fysiotherapie onderscheidt van andere behandelvormen, is de integrale kijk op klachten. De therapie gaat uit van het feit dat lichamelijke signalen niet losstaan van emotionele processen en gedragspatronen. Door mensen bewust te maken van hoe spanning zich in het lichaam manifesteert, kunnen patronen doorbroken worden die eerder onbewust en belemmerend waren. De behandeling is niet zweverig, maar juist praktisch en lichamelijk gericht. Doordat mensen zich bewuster worden van hun grenzen, houding, ademhaling en bewegingsgedrag, ontstaat er ruimte voor herstel van vertrouwen in het eigen lichaam. De therapeut helpt bij het ontwikkelen van realistische doelen en het vinden van een gezonde balans tussen belasting en belastbaarheid.

In toenemende mate erkennen huisartsen en specialisten het belang van deze benadering bij patiënten met onbegrepen lichamelijke klachten. Psychosomatische fysiotherapie kan in dat opzicht een brug vormen tussen de medische wereld en de mentale gezondheidszorg. Ook zonder dat iemand in een langdurig psychologisch traject hoeft te belanden.